آلرژی در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای در میان کودکان شیوع پیدا کرده است و شرایطی مانند حساسیت‌های پوستی، تنفسی و گوارشی بر بخش قابل توجهی از جمعیت کودکان به ویژه در مناطق شهری و توسعه‌یافته تأثیر گذاشته است. شایع ترین انواع آلرژی در کودکان شامل حساسیت به مواد غذایی رایج مانند: شیر گاو، تخم مرغ، آجیل، گندم، سویا، ماهی و صدف است. با این حال، حذف این مواد غذایی از رژیم غذایی کودک می تواند چالش برانگیز باشد و ممکن است منجر به کمبودهای تغذیه ای شود و نیاز به مراجعه به متخصص اطفال شود. در این مقاله بهترین روش ها برای پیشگیری از آلرژی در کودکان و مدیریت موثر علائم آن را بررسی خواهیم کرد.
آلرژی کودکان چیست؟
آلرژی یک پاسخ اغراق آمیز سیستم ایمنی بدن به موادی مانند: گرده های گیاهی یا پروتئین های موجود در تخم مرغ، شیر و بادام زمینی است که معمولاً بی ضرر هستند. در فرآیند ایجاد آلرژی، سیستم ایمنی به اشتباه این مواد را به عنوان تهدید کننده شناسایی می کند و نوعی آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولین E (IgE) علیه آنها تولید می کند. این آنتی بادی ها معمولا توسط سلول های ایمنی برای خنثی کردن عوامل مضر مانند: ویروس ها یا سموم تولید می شوند. با این حال، در آلرژی، سیستم ایمنی آنتی‌بادی‌های IgE را علیه مواد معمولاً بی‌ضرر مانند: پروتئین‌های غذا یا پوست حیوانات خانگی تولید می‌کند.
هنگامی که یک کودک سطح بالایی از این آنتی بادی ها را در بدن خود دارد، قرار گرفتن در معرض آلرژن، مانند استنشاق گرده گیاهان یا مصرف تخم مرغ، می تواند باعث واکنش بیش از حد ایمنی شود. این پاسخ شامل ترشح مواد شیمیایی مانند: هیستامین است که باعث التهاب، تورم و علائم مختلف آلرژیک می شود. علائم آلرژی می تواند از موارد خفیف مانند: عطسه و سرفه، تا شدید مانند: آنافیلاکسی که می تواند تهدید کننده زندگی باشد، متغیر باشد.
بیشتر بخوانید: تاثیر مصرف شکلات بر سلامت کودکان
عوامل موثر در ایجاد آلرژی در کودکان
عوامل متعددی در ایجاد آلرژی در کودکان نقش دارند، از جمله این موارد می توان به استعداد ژنتیکی، تأثیرات محیطی و خواص آلرژی زایی برخی مواد اشاره کرد. در حالی که مکانیسم های دقیق به طور کامل شناخته نشده است اما؛ فرضیه های مختلفی ارائه شده است.
استعداد ژنتیکی
ژنتیک نقش مهمی در تعیین حساسیت کودک به آلرژی دارد. کودکانی که سابقه خانوادگی آلرژی، مانند اگزما یا آسم دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آلرژی هستند. به عنوان مثال، مطالعات نشان داده است که تا 30 درصد از کودکان بدون سابقه خانوادگی آلرژی ممکن است به آلرژی مبتلا شوند، در حالی که این خطر در کودکانی که هر دو والدین آنها تحت تأثیر آلرژی قرار دارند به 60 تا 80 درصد افزایش می‌یابد. در صورت بروز علائم آلرژیک در بدن کودکان به بهترین متخصص داخلی تهران مراجعه کنید.
فاکتورهای محیطی
عوامل محیطی مانند: آلودگی هوا و قرار گرفتن در معرض برخی آلرژن ها می توانند در ایجاد آلرژی در کودکان نقش داشته باشند. افزایش شهرنشینی و صنعتی شدن با نرخ بالاتر آلرژی همراه بوده است. علاوه بر این، تغییرات در میکروبیوتای روده و پوست، قرار گرفتن در معرض عوامل شیمیایی و آنزیمی از غذاهای فرآوری شده و استفاده از پاک کننده های شیمیایی و محصولات مراقبت از پوست به عنوان محرک های محیطی بالقوه پیشنهاد شده است.
مواد غذایی آلرژی زا
برخی از مواد خاصیت آلرژی زایی ذاتی دارند، به این معنی که احتمال بیشتری برای ایجاد واکنش های آلرژیک دارند. به عنوان مثال، بادام زمینی، تخم مرغ و صدف ها به عنوان مواد بسیار آلرژی زا شناخته شده اند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که حتی مقادیر کمی از این آلرژن‌ها می‌تواند باعث واکنش‌های شدید در افراد حساس شود. در نتیجه، مدارس و سایر مکان‌های عمومی اغلب محدودیت‌های شدیدی را بر روی غذاهای حاوی آلرژن اعمال می‌کنند تا از افراد حساس در برابر قرار گرفتن در معرض برئز احتمالی حساسیت محافظت کنند.
علائم شایع آلرژی در کودکان
واکنش های آلرژیک می تواند در قسمت های مختلف بدن از جمله سینوس ها، چشم ها، بینی، معده، گلو، پوست و ریه ها ظاهر شود. علائمی که کودک مبتلا به آلرژی تجربه می کند بسته به آلرژن خاص و مسیر قرار گرفتن در معرض آن می تواند متفاوت باشد.
علائم تنفسی
هنگامی که کودک مواد حساسیت زا مانند: گرده گل یا ذرات گرد و غبار را استنشاق می کند، ممکن است علائمی مانند: عطسه، گرفتگی بینی، آبریزش بینی و خارش را تجربه کند. این علائم معمولاً به عنوان رینیت آلرژیک یا تب یونجه شناخته می شوند. در برخی موارد، قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها می‌تواند علائم آسم از جمله خس‌خس سینه، سفتی قفسه سینه و سرفه را ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: شایع ترین علل سردرد کودکان و روش های درمان آن
علائم آلرژی پوستی در کودکان
آلرژی پوستی در کودکان می تواند به صورت اگزما (درماتیت آتوپیک)، کهیر (کهیر) یا تورم و قرمزی اطراف لب و صورت (آنژیوادم) ظاهر شود. اگزما با پوست خشک، خارش دار و ملتهب مشخص می شود، در حالی که کهیر به صورت جوش های برجسته و خارش دار روی پوست ظاهر می شود. این علائم می تواند ناراحت کننده باشد و کیفیت زندگی کودک را تحت تاثیر قرار دهد.
بیشتر بخوانید: کهیر پوشک چیست؟ علت، علائم و راهکارهای درمان آن
علائم آلرژی گوارشی در کودکان
آلرژی غذایی در کودکان می تواند علائم گوارشی مختلفی از جمله: درد شکم، تهوع، استفراغ، اسهال و در موارد شدید آنافیلاکسی ایجاد کند. علائم خاص تجربه شده ممکن است بسته به غذای حساسیت زا و پاسخ ایمنی فرد متفاوت باشد.
توجه به این نکته مهم است که شدت واکنش های آلرژیک می تواند از خفیف تا تهدید کننده زندگی متغیر باشد. واکنش‌های آلرژیک شدید که به آن آنافیلاکسی معروف هستند، می‌توانند باعث کاهش سریع فشار خون، مشکل در تنفس و از دست دادن هوشیاری شوند. آنافیلاکسی نیاز به مراقبت فوری پزشکی و استفاده از آدرنالین برای معکوس کردن علائم دارد.
روش های تشخیص آلرژی در کودکان
اگر مشکوک هستید که کودک شما ممکن است آلرژی داشته باشد، ضروری است برای تشخیص دقیق با یک متخصص اطفال مشورت کنید. تشخیص آلرژی در کودکان اغلب شامل ترکیبی از ارزیابی سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و تست آلرژی است.
ارزیابی تاریخچه پزشکی
متخصص کودکان سوالات دقیقی در مورد علائم کودک شما از جمله: دفعات، مدت زمان و محرک های واکنش های آلرژیک او خواهد پرسید. آنها همچنین ممکن است در مورد سابقه آلرژی خانواده شما و هر گونه آلرژن یا محرک شناخته شده در محیط کودک شما جویا شوند.
معاینه جسمی
در طول معاینه فیزیکی، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی سلامت کلی کودک را ارزیابی می‌کند و به دنبال علائم قابل مشاهده واکنش‌های آلرژیک، مانند بثورات پوستی، تورم یا گرفتگی بینی می‌شود. آنها همچنین ممکن است برای بررسی علائم آسم یا خس خس سینه به ریه های کودک گوش دهند.
تست آلرژی در کودکان
تست آلرژی اغلب برای شناسایی آلرژن های خاصی که باعث واکنش های آلرژیک کودک شما می شود انجام می گیرد. انواع مختلفی از تست های آلرژی از جمله: تست های پوستی، آزمایش خون (به ویژه اندازه گیری آنتی بادی های IgE) و چالش های خوراکی موجود است. این آزمایش‌ها به تعیین مواد آلرژی زا کمک می‌کنند تا بر این اساس پزشک بتواند تصمیمات درمانی درستی بگیرد و یک برنامه مدیریت آلرژی مناسب تجویز کند.
روش های درمانی برای آلرژی در کودکان
در حالی که بهترین راه برای جلوگیری از بروز حساست در کودکان پیشگیری است اما؛ وجود روش های درمانی مؤثر برای مدیریت آلرژی در کودکان نیز ضروری است. یهترین روش های درمانی ممکن بسته به نوع و شدت آلرژی متفاوت است و شامل رویکردهای دارویی و غیر دارویی می شود. در بخش زیر برخی از روش های درمان آلرژی کودکان را شرح می دهیم:
1. داروهای درمان آلرژی کودکان
داروهایی مانند: آنتی هیستامین ها، کورتیکواستروئیدهای بینی و گشادکننده های برونش می توانند به کاهش علائم آلرژی در کودکان کمک کنند. این داروها با کاهش التهاب، سرکوب پاسخ ایمنی و تسکین علائمی مانند: خارش، عطسه، گرفتگی و خس خس سینه عمل می کنند. با این حال، مهم است که قبل از تجویز هر گونه دارویی برای کودکان با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.
2. اجتناب از مواد آلرژی زا
شناسایی و اجتناب از مواد آلرژی زا در مدیریت آلرژی بسیار مهم است. به عنوان مثال، اگر کودکی به برخی غذاها حساسیت دارد، حذف آن غذاها از رژیم غذایی او ضروری است. علاوه بر این، اجرای اقداماتی برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض آلرژن های محیطی، مانند گرد و غبار یا شوره حیوانات خانگی، می تواند به کاهش واکنش های آلرژیک و بهبود علائم کمک کند.
3. ایمونوتراپی
ایمونوتراپی که معمولاً به عنوان واکسن های آلرژی شناخته می شود، یک گزینه درمانی برای کودکان مبتلا به آلرژی شدید است. این مورد شامل قرار دادن تدریجی کودک در معرض مقدار زیادی از آلرژن برای حساسیت زدایی از سیستم ایمنی بدن است. ایمونوتراپی می تواند در کاهش شدت واکنش های آلرژیک در طول زمان موثر باشد. با این حال، نیاز به نظارت دقیق دارد و باید تحت نظارت یک متخصص آلرژی تجویز شود.
4. داروهای گیاهی
برخی از داروهای گیاهی مانند گزنه و کورستین دارای خواص ضد حساسیت هستند. با این حال، مهم است که قبل از استفاده از داروهای گیاهی با یک پزشک متخصص مشورت کنید، زیرا ایمنی و اثربخشی آنها ممکن است متفاوت باشد و به طور بالقوه می توانند با سایر داروها تداخل داشته باشند.
بیشتر بخوانید: گرمازدگی در کودکان: علائم و بهترین روش های درمان سریع گرمازدگی
آلرژی در کودکان را جدی بگیرید
پیشگیری و مدیریت آلرژی در کودکان شامل یک رویکرد چند وجهی است که شامل اقدامات پیشگیرانه و راهبردهای درمانی مناسب است. با ارتقای سیستم ایمنی سالم، کاهش قرار گرفتن در معرض آلرژن ها و اجرای مدیریت پزشکی مناسب، والدین و مراقبان می توانند به حداقل رساندن تاثیر آلرژی بر سلامت و کیفیت زندگی فرزندانشان کمک کنند. برای اطمینان از تشخیص دقیق، برنامه های درمانی شخصی و حمایت مداوم از کودکان مبتلا به آلرژی، مشورت با متخصصان مراقبت های بهداشتی از جمله متخصص آلرژی، مهم است.
