توجه به واکسن کودکان در سنین مختلف بسیار مهم و ضروری است و از بروز و ایجاد برخی بیماری ها در کودکی یا بزرگسالی از فرد محافظت می کند. اکثر واکسن های کودکان در سنین پایین و بدو تولد به نوزاد تزریق می شوند؛ اما برخی از واکسن ها در زمان ورود به مدرسه یا در دوران دبیرستان و راهنمایی به کودک یا نوجوان تزریق می شوند. هر یک از این واکسن ها باعث بهبود وضعیت جسمانی کودک و جلوگیری از بروز حاد برخی بیماری های عفونی یا خود ایمنی در بدن فرزند شما می شود. در این مقاله در رابطه با واکسن های مورد نیاز کودکان در سنین مختلف و علائم، عوارض و دلایل تزریق واکسن به کودکان بیان شده است. تا آخر این مقاله جذاب همراه ما باشید.
اگر واکسن نوزاد یا کودک خود را نزنیم چه اتفاقی می افتد؟
واکسیناسیون کودکان از مهم ترین راهکارها برای پیشگیری ازبروز بیماری های خطرناک و مسری در کودکان است. با تزریق واکسن، بدن کودک در معرض میکروب یا ویروس ضعیف شده بیماری قرار می گیرد و به صورت طبیعی پادتن بیماری در بدن او شکل می گیرد و بدن کودک برای مدت زمان طولانی در برابر بیماری مقاوم و ایمن خواهد ماند.
مزایای واکسیناسیون کودکان چیست؟
مزایای واکسیناسیون کودکان از سوالات پرتکرار مادرانی است به دنبال سلامت و جلوگیری از بروز بیماری های خطرناک در فرزاندان خود هستند. زمانی که نام واکسیناسیون کودک به میان می آید، والدین در مرحله اول به دنبال اعتبار و اطمینانی می گردند که تضمین کننده سلامت فرزندشان حتی بعد از انجام واکسیناسیون باشد. واکسن های تایید شده وزارت بهداشت جهانی و ایران قطعا هیچگونه خطری برای فرزند شما ایجاد نخواهد کرد و فقط در ارتقاء سلامت کودک تاثیر بسزایی خواهد داشت. واکسیناسیون از کودکان در ابتلا به بیماری هایی چون سرخک، آبله مرغان، فلج اطفال، زونا، HIV، مننژیت و... محافظت خواهد کرد و درصورتی که کودک شما به هریک از این بیماری ها دچار شود، خطرات کمتری سلامتی وی را تهدید می کند.
بیشتر بخوانید: تنبلی چشم | علائم تنبلی چشم کودکان + راه های پیشگیری و درمان
زمانبندی مناسب واکسن کودکان
واکسیناسیون کودکان طبق زمانبندی مشخصی باید انجام و در صورت نیاز تکرار شود. این زمان بندی در هر دوره از زندگی فرد وجود دارد و با رشد و بزرگتر شدن کودک فاصله زمانی واکسیناسیون نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
واکسن های بدو تولد کودک
نوزادان در زمان تولد و قبل از خارج شدن از بیمارستان باید 3 واکسن بسیار مهم را دریافت کنند:
واکسن ب ت ژ ( BCG): واکسن ب ت ژ مربوط به بیماری سل است و از میکروب ضعیف شده سل گاوی ساخته شده است و به صورت زیر جلدی به کودک تزریق می شود.
واکسن فلج اطفال: واکسن فلج اطفال به صورت یک قطره خوراکی به کودک داده می شود.
واکسن هپاتیت ب: واکسن هپاتیت ب نیز از واکسن های مهمی است که در بدو تولد به کودک تزریق می شود. این واکسن از بروز بیماری های خطرناکی چون سرطان کبد و سیروز جلوگیری می کند.
واکسن پنجگانه یا پنتاوالان
واکسن پنجگانه جایگزین اولین واکسن سه گانۀ کودکان در ایران شده است که شامل: واکسن های سه گانه یعنی دیفتری، سیاه سرفه و کزاز همراه با واکسن هپاتیت B و واکسن هیب است که برای پیشگیری از هموفیلوس آنفلوانزی نوع B موثر است. این واکسن در سه نوبت یعنی در سنین دوماهگی، چهارماهگی و شش ماهگی تزریق می شود. واکسن پنجگانه برای کودکان 2 تا 59 ماه و برای کودکانی با نقص ایمنی تجویز می شود. واکسن پنجگانه فقط تا 5 سالگی تزریق می شود و بعد از آن مجددا واکسن سه گانه برای کودکان تزریق می شود.
واکسن های دوماهگی
واکسن سه گانه: واکسن های سه گانه دوماهگی کودکان شامل: سیاه سرفه، کزاز و دیفتری است که به صورت تزریقی، کودک باید دریافت کند.
واکسن فلج اطفال: واکسن فلج اطفال در نوبت دوم به صورت خوراکی به کودک داده می شود.
واکسن هپاتیت ب: واکسن هپاتیت ب نیز برای نوبت دوم به کودک تزریق می شود.
واکسن های 4 و 6 ماهگی
واکسن های 4 ماهگی شامل: واکسن های فلج اطفال و سه گانه یا پنجگانه است که برای نوبت دوم و سوم به کودک تزریق یا خورانده می شود.
واکسن های 6 ماهگی کودک نیز شامل: واکسن فلج اطفال، واکسن سه گانه یا پنچگانه و هپاتیت ب است که برای نوبت چهارم و سوم به کودک شما تزریق یا خورانده می شود.
واکسن های 12 ماهگی
واکسن های 12 ماهگی کودک شامل: واکسن سرخک، سرخچه و اوریون است که به صورت تزریقی کودک باید دریافت کند.
واکسن 18 ماهگی
واکسن 18ماهگی کودکان شامل: واکسن های سه گانه یا پنجگانه و فلج اطفال است که برای نوبت چهارم و پنجم کودک باید دریافت کند.
واکسن های چهار تا شش سالگی
واکسن های چهار تا شش سالگی کودکان تکرار مجدد واکسن های فلج اطفال، سه گانه یا پنجگانه و سرخک، سرخچه و اوریون است که کودک دریافت می کند.
بیشتر بخوانید: گرمازدگی در کودکان: علائم و بهترین روش های درمان سریع گرمازدگی
انواع واکسن مورد نیاز کودکان طبق صلاح دید پزشک اطفال
واکسن های اصلی و مهمی که تمامی کودکان باید دریافت کنند در بخش قبلی بیان شد. واکسن های بیان شده در این بخش را کودک، طبق نظر والدین و پزشک اطفال می تواند در فاصله زمانی های منظم دریافت کند تا ایمنی بیشتری را در بدن خود ایجاد نماید.
واکسن Hib چیست؟
واکسن هیب برای جلوگیری از بروز بیماری هموفیلوس آنفولانزای نوع B است که باعث ایجاد ذات الریه شدید، مننژیت و گلو درد شدید در کودکان می شود. این واکسن طی چند نوبت و به عنوان بخشی از واکسن های پنجگانه کودکان و در سنین زیر به کودک تزریق می شود.
- بدو تولد
- دو ماهگی
- چهار ماهگی
- شش ماهگی
واکسن HPV چیست؟
واکسن HPV برای محافظت در برابر بیماری پاپیلوماویروس انسانی است که از شایع ترین بیماری های انتقالی از طریق ارتباط جنسی و از دلایل ایجاد زگیل تناسلی، سرطان رحم، مقعد و گلو است. کودکان 11 و 12 ساله می توانند این واکسن را در 2 دوز، 6 یا 12 ماهه دریافت کنند. البته در برخی موارد کودکان 9 ساله نیز می توانند این واکسن را دریافت کنند. تمامی افراد تا سن 26 سالگی بهتر است این واکسن را دریافت کنند؛ زیرا با افزایش سن و شروع فعالیت های جنسی افراد، تاثیرگذاری و آنتی بادی این واکسن کاهش پیدا می کند و هرچه افراد در سنین پایین تر این واکسن را دریافت کنند، آنتی بادی موثرتری در بدن آن ها ایجاد می شود که در صورت مواجهه با این بیماری محافظت بیشتری از فرد اتفاق خواهد افتاد.
واکسن آنفولانزا کودکان
واکسن آنفولانزا کودکان در بین واکسن های لازم و ضروری برای تزریق کودکان وجود ندارد، اما در فصول سرد سال دریافت این واکسن برای کودکان و نوجوانان می تواند کمک شایانی به جلوگیری از ابتلا به بیماری آنفولانزا کند. واکسن آنفولانزا برای کودکان 6 ماهه و بالاتر تزریق می شود و پس از گذشت 4 هفته نیاز به تزریق دوز یادآور این واکسن وجود دارد. اثرگذاری واکسن آنفولانزا به صورت سالانه است و در صورت نیاز سال بعد باید مجددا تکرار شود.
بیشتر بخوانید: بیماری های چشمی در کودکان، علائم و روش های درمان
واکسن کودکان چند دوز است؟
دوز واکسن دریافتی کودکان با توجه به نوع آن متفاوت است و برای اثرگذاری هرچه بهتر واکسن ها نیاز به دوز یادآور یا مجدد وجود دارد. نوبت، زمان بندی و دریافت واکسن های کودکان طبق جدول واکسیناسیون و نظر متخصص اطفال باید صورت بگیرد تا والدین بهترین نتیجه را دریافت نمایند. در صورتی که در زمان مقرر واکسیناسیون، امکان دریافت واکسن وجود نداشت، والدین می توانند در اولین فرصت ممکن واکسیناسیون کودک خود را انجام دهند؛ اما برای دریافت بهترین نتیجه و ریسک کمتر بهتر است، طبق برنامه زمانی سازمان بهداشت واکسیناسیون کودک انجام شود.
نکات طلایی در رابطه با واکسن کودکان
در زمان تزریق واکسن کودک خود رعایت و دانستن برخی نکات کمک شایانی به وضعیت سلامتی کودک شما خواهد کرد.
- اگر کودک دارای وضعیت یا بیماری خاصی است که تزریق واکسن های معمول باعث به خطر افتادن سلامت وی می شود، حتما طبق نظر پزشک از واکسن های جایگزین استفاده نمایید.
- در زمان دریافت واکسن، منعی برای خوردن شیر مادر برای کودک وجود ندارد.
- کودکانی که دچار سوء تغذیه هستند، باید سریعا واکسینه شوند.
- برای کودکان نارس یا کم وزن حتما طبق نظر متخصص اطفال واکسیناسیون انجام گیرد. در این کودکان معمولا واکسن در نوبت های بیشتری توصیه و انجام می شود.
- برای دریافت دوز مجدد هپاتیت ب، حداقل باید یکماه از تزریق قبلی این واکسن گذشته باشد.
- اگر کودک شما بعد از دریافت واکسن آلرژی یا حساسیت زیادی را نشان داد، حتما برای دوز بعدی واکسن با پزشک اطفال مشورت نمایید.
- بعد از پایان 6 سالگی واکسن سه گانه نباید تزریق شود و به جای آن واکسن دوگانه بزرگسالان تزریق می شود و در 15 یا 16 سالگی اولین نوبت این واکسن تزریق می شود.
- به دلیل نابودی کامل بیماری آبله در جهان تزریق واکسن واریسلا دیگر نیازی نیست.
- واکسن فلج اطفال بعد از تولد باید در سریع ترین زمان تزریق شود.
- در کودکان مبتلا به بیماری هموفیلی، تزریق واکسن باید به صورت زیرجلدی باشد.
- تاریخ دریافت هر واکسن را حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض واکسن کودکان
عوارض واکسن کودکان در بیشتر مواقع به صورت کاملا خفیف یا بدون هرگونه عوارضی است. تب خفیف، درد در ناحیه تزریق واکسن و بی حالی از عوارض شایع بعد از تزریق واکسن کودکان است. در صورتی که بعد از تزریق واکسن، کودک شما دچار هریک از علائم زیر شد، حتما در سریع ترین زمان کودک را به یک پزشک اطفال نشان دهید.
- ورم بدن کودکان
- تنگی نفس یا مشکل در تنفس کودک
- تب شدید و تشنج طولانی در کودک
- عفونت محل تزریق واکسن کودک
- هرگونه واکنش الرژیک شدید در کودک
آیا تزریق واکسن کودکان تاثیری در افزایش سلامت کودک و جلوگیری از بروز بیماری ها در کودکان دارد؟
تزریق واکسن در کودکان باعث افزایش آنتی بادی در بدن کودک و مقاومت بیشتر کودک در برابر بیماری هایی است که واکسن آن ها را دریافت کرده است. با دریافت واکسن در نوبت های مختلف نمی توان گفت که قطعا کودک شما دیگر دچار بیماری هایی از جمله سرخک، سرخچه و ... نمی شود؛ ولی قطعا در صورت ابتلا به هریک از این بیماری ها کودک دچار آسیب و عوارض کمتری خواهد شد. حتما توجه داشته باشید که برای دریافت هرگونه واکسن برای کودک خود طبق نظر پزشک متخصص اطفال و طبق برنامه زمانی تایید شده وزارت بهداشت عمل کنید تا از هرگونه عوارض احتمالی و آسیب به فرزند خود جلوگیری نمایید. همچنین شما می توانید برای دریافت واکسن های کودکان در سنین مختلف با مراجعه به مراکز بهداشت واکسن مورد نیاز کودک خود را دریافت نمایید.
