آگاهی از نکات کلیدی مراقبت از دندان در دوران بارداری برای تمامی مادران باردار بسیار حائز اهمیت است. بارداری یکی از مراحل مهم و پرچالش در زندگی هر زن است. در این دوران، سلامت جسمی و روانی مادر، نقش تعیین کننده ای در رشد و تکامل جنین دارد. یکی از جنبه های مهم مراقبت های دوران بارداری، نگهداری صحیح از دندان ها و لثه هاست. تغییرات هورمونی و افزایش خطر مشکلات دندانی در این دوره، لزوم توجه ویژه به بهداشت دهان و دندان را آشکار می سازد.
نگهداری مناسب از دندان ها نه تنها برای سلامت دهان و دندان مادر ضروری است، بلکه بر سلامت کلی وی و جنین نیز تاثیرگذار خواهد بود. از این رو رعایت اصول صحیح بهداشت دهان و دندان، انجام معاینات منظم دندانپزشکی و آگاهی از عوامل خطر احتمالی به حفظ سلامت دهان و دندان مادر و جنین کمک شایانی می کند.
سلامت دهان و دندان مادر در بارداری و تاثیر آن بر جنین
سلامت دهان و دندان مادر در دوران بارداری، تاثیر قابل توجهی بر سلامت جنین دارد. این ارتباط از چند جنبه قابل بررسی است:
- عفونت هایی مانند ژنژیویت (التهاب لثه) و پریودنتیت (بیماری لثه) می توانند باعث افزایش سطح باکتری ها و مولکول های التهابی در خون مادر شوند. این امر می تواند منجر به پاسخ التهابی سیستمیک در بدن مادر و افزایش خطر زایمان زودرس، وزن کم نوزاد هنگام تولد و پره اکلامپسی (فشارخون بالای بارداری) گردد.
- باکتری های موجود در دهان مادر می توانند از طریق جفت یا هنگام زایمان به جنین منتقل شوند و خطر عفونت های نوزادی را افزایش دهند.
- مشکلات دهان و دندان می تواند بر عادات غذایی مادر و در نتیجه دریافت مواد مغذی مورد نیاز جنین تاثیرگذار باشد.
- برخی تحقیقات نشان می دهند که بیماری های لثه می توانند بر متابولیسم بدن مادر تاثیر گذاشته و خطر دیابت بارداری را افزایش دهند که این امر خود عوارض جدی برای جنین دارد.
- درد، ناراحتی و مشکلات ناشی از بیماری های دهان می تواند سطح استرس مادر را افزایش داده و بر سلامت روانی وی تاثیر بگذارد که این نیز برای رشد جنین مضر است.
بنابراین، مراقبت مناسب از دندان ها و لثه ها در دوران بارداری نه تنها برای سلامت دهان مادر، بلکه برای سلامت جنین نیز بسیار حائز اهمیت است. انجام معاینات منظم توسط متخصص دندانپزشک و رعایت بهداشت دهان می تواند خطرات یادشده را کاهش دهد.
4 دلیل اصلی پوسیدگی دندان در بارداری
پوسیدگی دندان در بارداری به دلایل مختلفی رخ می دهد که برخی از آن ها مختص دوران بارداری هستند و برخی دیگر تحت تأثیر شرایط و تغییراتی قرار می گیرند که در این دوران اتفاق می افتد. در اینجا به چند دلیل اصلی اشاره می کنیم:
- تغییرات هورمونی: دوران بارداری با تغییرات هورمونی قابل توجهی همراه است که تاثیرات هورمونی بر سلامت دهان را نشان می دهد. این تغییرات ممکن است باعث التهاب لثه و افزایش حساسیت به پلاک دندان شوند که خود منجر به پوسیدگی دندان می شود.
- تهوع و استفراغ: تهوع و استفراغ مکرر که به عنوان بخشی از علائم صبحگاهی در بارداری شناخته می شوند، می توانند باعث فرسایش مینای دندان شوند. اسید معده که هنگام استفراغ وارد دهان می شود به مینای دندان آسیب میرساند و زمینه را برای پوسیدگی دندان فراهم می آورد.
- تغییرات در رژیم غذایی: برخی از زنان در دوران بارداری تمایل به مصرف مواد غذایی با قند بالا پیدا می کنند که این امر خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهد. علاوه بر این، اشتهای افزایش یافته و مصرف بیشتر تنقلات بین وعده های غذایی می تواند به این خطر بیفزاید.
- کاهش بهداشت دهان و دندان: خستگی، حالت تهوع و سایر مسائل مرتبط با بارداری ممکن است باعث شود که زنان کمتر به بهداشت دهان و دندان خود توجه کنند. کاهش مراقبت های بهداشتی می تواند منجر به افزایش تجمع پلاک و در نتیجه خطر بیشتر پوسیدگی دندان شود.
- افزایش اسیدیته دهان: تغییراتی که در دوران بارداری در ترکیب بزاق اتفاق می افتد ممکن است باعث افزایش اسیدیته دهان شود، که این محیط اسیدی می تواند به مینای دندان آسیب برساند و خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد.
برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در دوران بارداری، مهم است که به بهداشت دهان و دندان توجه ویژه ای شود.
بیشتر بخوانید: علت درد دندان بعد از عصب کشی
5 مورد از رایج ترین مشکلات دهان و دندان در بارداری
تغییرات هورمونی دوران بارداری بر سلامت دهان و دندان تأثیر می گذارد و باعث ایجاد یا تشدید مشکلاتی می شود. رایج ترین مشکلات دهان و دندان که در بارداری ممکن است با آن ها مواجه شوید عبارتند از:
التهاب لثه در بارداری
لثه ها ممکن است در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی حساس تر و مستعد التهاب شوند. این وضعیت که گاهی اوقات به عنوان "بیماری لثه بارداری" شناخته می شود، می تواند باعث قرمزی، تورم و خونریزی لثه ها، به ویژه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن، شود.
پوسیدگی دندان در بارداری
بارداری می تواند ریسک پوسیدگی دندان ها را افزایش دهد. تهوع و استفراغ مکرر در دوران بارداری می تواند به اسیدی شدن دهان کمک کرده و مینای دندان را تضعیف کند. همچنین، تغییرات در رژیم غذایی و افزایش مصرف کربوهیدرات ها می توانند به افزایش پوسیدگی دندان ها منجر شوند.
تومورهای بارداری
گاهی اوقات، توده های کوچکی به نام "تومورهای بارداری" یا "پیروگرانولومای بارداری" ممکن است بر روی لثه ها ظاهر شوند. این توده ها معمولاً دردناک نیستند و پس از زایمان از بین می روند.
خشکی دهان در بارداری
برخی از زنان در دوران بارداری دچار خشکی دهان می شوند که می تواند ریسک پوسیدگی دندان ها و عفونت های دهانی را افزایش دهد.
اروژن سینگیوالیس
این وضعیت که در آن لثه ها به راحتی خونریزی می کنند و متورم می شوند، می تواند در دوران بارداری شایع تر باشد.
برای جلوگیری از این مشکلات و حفظ سلامت دهان و دندان در دوران بارداری، مهم است که بهداشت دهان و دندان خود را به دقت رعایت کنید، منظم به دندانپزشک مراجعه کنید و رژیم غذایی متعادلی را دنبال کنید. همچنین، مهم است که دندانپزشک خود را از باردار بودن خود آگاه سازید تا بتوانند مراقبت های مناسب را ارائه دهند.
بهترین روش های جلوگیری از پوسیدگی دندان در دوران بارداری
جلوگیری از پوسیدگی دندان در دوران بارداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا سلامت دهان و دندان می تواند تاثیر مستقیمی بر سلامت کلی مادر و جنین داشته باشد. در اینجا به روش هایی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در بارداری اشاره می کنیم:
بهداشت دهان و دندان
مسواک زدن دو بار در روز با خمیردندان حاوی فلوراید، تمیز کردن دندان در دوران بارداری با استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در روز برای از بین بردن پلاک و باکتری های مضر ضروری است.
جلوگیری از استفراغ مکرر
اگر دچار تهوع و استفراغ هستید، سعی کنید با روش های خانگی یا با مشورت پزشک خود این مشکل را کنترل کنید. پس از استفراغ، دهان خود را با آب شستشو دهید تا اسید معده از دهان خارج شود.
مراجعه منظم به دندانپزشک
دیدارهای منظم و مشاوره دندانپزشکی برای بارداری می تواند به شناسایی و درمان زودهنگام مشکلات دهان و دندان کمک کند.
مصرف مواد غذایی سالم
تغذیه سالم دندان در بارداری با کاهش مصرف قندها و کربوهیدرات های تصفیه شده و مصرف بیشتر میوه ها، سبزیجات، پروتئین ها و کلسیم برای حفظ سلامت دهان و دندان و کل بدن مفید است. بنابراین با پرهیز از مواد غذایی مضر برای دندان در بارداری به سلامت دندان های خود کمک کنید.
آب کافی بنوشید
نوشیدن آب فراوان به حفظ رطوبت دهان و پاکسازی باکتری ها و ذرات غذایی باقیمانده کمک می کند.
جویدن آدامس بدون قند
جویدن آدامس بدون قند پس از غذا می تواند به تولید بزاق کمک کرده و اسیدهای مضر را از دهان خارج کند.
محدود کردن مصرف تنقلات
خوردن تنقلات به خصوص انواع شیرین بین وعده های غذایی می تواند به افزایش خطر پوسیدگی دندان کمک کند. سعی کنید مصرف این موارد را به حداقل برسانید.
استفاده از دهانشویه
استفاده از دهان شویه در بارداری (با توصیه دندانپزشک) می تواند به تقویت مینای دندان کمک کند.
با پیروی از این راهکارها، می توانید به حفظ سلامت دهان و دندان در طول دوران بارداری کمک کرده و خطر ابتلا به پوسیدگی دندان را کاهش دهید.
بیشتر بخوانید: 10 روش موثر خانگی و پزشکی برای سفید کردن دندان ها
سخن پایانی
در پایان، تأکید می کنیم که دوران بارداری، زمانی حساس و مهم برای مراقبت از سلامت کلی بدن به ویژه دهان و دندان است. تغییرات هورمونی می توانند شما را بیشتر در معرض مشکلات دهان و دندان قرار دهند، بنابراین مراقبت دقیق و منظم از دهان و دندان باید جزء اولویت های شما باشد. برای حفظ سلامت دهان و دندان خود و جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، حتماً به صورت منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک می تواند با ارزیابی دقیق وضعیت دهان و دندان شما، بهترین توصیه ها و درمان های لازم را ارائه دهد تا از بروز هرگونه مشکلی جلوگیری شود.
