زردی در نوزادان از بیماری های شایعی است که بسیاری از نوزادان در بدو تولد یا پس از گذشت 1 الی 2 هفته از زمان تولد به آن دچار می شوند. با این که زردی در نوزادان درحال حاضر یکی از شایع ترین بیماری های نوزادان تازه متولد شده است و پزشکان درمان مناسب این بیماری را یافته اند؛ اما فراموش نکنید که این بیماری نیز مانند بسیاری دیگر از بیماری ها دارای خطرات زیادی برای نوزادان است و لازم است که تمامی والدین به محض ظاهر شدن علائم یرقان در نوزاد خود به پزشک متخصص کودکان مراجعه کنند تا از ایجاد مشکلات جدی تر در فرزند خود جلوگیری نمایند. در این مقاله نگاهی کوتاه و مختصر به علائم و روش های درمان زردی نوزادان خواهیم داشت تا شما والدین محترم به محض ظاهر شدن علائم این بیماری اقدامات اولیه و مهم برای جلوگیری از بدحال شدن نوزادان را انجام دهید و سریعا به پزشک معالج نوزادان مراجعه کنید.
زردی نوزادی چیست؟
به تغییر رنگ پوست و چشم نوزادان اصطلاحا زردی نوزادی گفته می شود. در خون نوزاد به دلیل وجود مقدار زیادی بیلی روبین زردی نوزادی اتفاق می افتد. این بیماری به دلیل تجزیه شدن گلبول های قرمز در کودکان اتفاق می افتد. این بیماری در نوزادانی که زودتر از هفته 38 بارداری متولد شده اند یا نوزاد نارس محسوب می شوند، بسیار شایع تر است. البته برخی از متخصصان اطفال نیز بر این باورند که کودکانی که با شیر طبیعی مادر تغذیه می شوند نیز دچار یرقان یا زردی می شوند. اکثر نوزادانی که بین هفته 35 الی 40 بارداری متولد می شوند، نیازی به درمان زردی ندارند و خطر خاصی این کودکان را دنبال نمی کند. اما در برخی موارد نادر، نوزادان دچار زردی های شدیدی می شوند که باید حتما تحت نظر پزشک به درمان نوزاد پرداخت.
علائم زردی نوزاد
از سوالات مهم مادرانی که به تازگی فرزندی را به دنیا آورده اند، این است که از کجا متوجه شویم فرزندمان دچار زردی نوزادی شده است یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت که در صورتی که قصد مراجعه به پزشک متخصص کودکان برای اطلاع از ایجاد زردی در نوزاد خود را ندارید، می توانید در یک نور طبیعی دست خود را به پوست پیشانی کودک فشار دهید، در صورتی که رنگ پوست نوزاد در قسمت فشرده شده به زردی متمایل بود، یعنی نوزاد شما دچار زردی خفیف شده است و در صورتی که پوست نوزاد به سمت رنگ سفید متمایل شد، یعنی کودک مشکلی ندارد و کاملا سالم است.
جدول درجه بندی زردی نوزاد
جدول درجه بندی زردی نوزاد بر اساس مقیاس بیلی‌روبین محاسبه می شود و پزشکان بر اساس مقادیر به دست آمده از نتایج و آزمایشات بیلی روببین خونی نوزاد، جدول زیر را تهیه کرده اند:
|
سن نوزاد |
میزان بیلی روبین نرمال در نوزادان |
میزان بیلی روبین با ریسک کم |
میزان بیلی روبین با ریسک متوسط |
میزان بیلی روبین با ریسک بالا و خطرناک |
|
1 روزه |
زیر 5 میلی گرم |
5 میلی گرم |
5 تا 6 میلی گرم |
6 تا 7.7 میلی گرم |
|
2 روزه |
زیر 8.5 میلی گرم |
8.5 میلی گرم |
8.5 تا 11 میلی گرم |
11 تا 13 میلی گرم |
|
3 روزه |
زیر 11 میلی گرم |
11 میلی گرم |
11 تا 13 میلی گرم |
13.3 تا 16 میلی گرم |
|
4 روزه |
زیر 12.3 میلی گرم |
12.3 میلی گرم |
12.3 تا 15 میلی گرم |
15 تا 17.3 میلی گرم |
|
5 روزه |
زیر13.2 میلی گرم |
13.2 میلی گرم |
13.2 تا 15.7 میلی گرم |
15.7 تا 17.5 میلی گرم |
در جدول بالا علاوه بر بیان مقدار بیلی روبین موجود در خون نوزادان که سبب ایجاد مشکلات جدی برای نوزاد می شود، حد مجاز زردی نوزادان نیز بیان شد تا والدین بدانند که در صورت افزایش بیلی روبین بیش از مقدار بیان شده در جدول، نوزاد باید سریعا تحت درمان های تخصصی و پزشکی قرار گیرد.
بیشتر بخوانید: کم خونی در کودکان و نوزادان، علائم و روش های درمان
زردی نوزاد تا چند روزگی خطرناک است؟
زردی نوزاد به طور معمول خطری برای نوزاد ندارد و این بیماری معمولا در هفته اول تولد نوزاد ظاهر می شود و با انجام برخی اقدامات پزشکی و مراقبت های لازم، بیماری نوزاد در سریع ترین زمان ممکن از بین می رود. یرقان در نوزادان زمانی خطرناک محسوب می شود که بیلی روبین خون نوزاد از حد مجاز و 25 میلی گرم بیشتر شود. زمانی که میزان بیلی روبین خون نوزاد از حد مجاز بیشتر شود، صدمات جبران ناپذیری را برای نوزاد به همراه خواهد داشت. در صورتی که نوزاد شما دچار یرقان نوزادی شد؛ بهتر است در کوتاه ترین زمان به یک متخصص اطفال مراجعه نمایید تا از ایجاد مشکلات جدی تر جلوگیری شود.
انواع روش های درمانی زردی نوزادان
پزشکان و متخصصان اطفال روش های متفاوتی را برای درمان زردی نوزادان ابداع کرده اند و با توجه به وضعیت نوزاد، بهترین روش درمانی را انتخاب می کنند تا علاوه بر بهبود سریع نوزاد، والدین نیز کمترین هزینه و استرس را متحمل شوند. برخی از رایج ترین روش های درمانی که توسط پزشکان در ایران برای درمان زردی نوزادان انجام می گیرد به شرح زیر است:
ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIg)
یکی از دلایل اصلی زردی در نوزادان متفاوت بودن گروه خونی مادر و نوزاد است. در این وضعیت آنتی بادی از مادر به نوزاد منتقل می شود و باعث شکست سریع گلبول های قرمز بدن نوزاد می شود. تزریق داخل وریدی به نوزاد باعث کاهش زردی نوزاد و انتقال خون به نوزاد می شود.
انتقال خون
زمانی که زردی نوزاد بسیار شدید است و بدن نوزاد به درمان های دیگر پاسخ مثبت نمی دهد؛ در این وضعیت پزشکان مقداری خون را با خون بدن نوزاد جایگزین می کنند تا بیلی روبین های مادری در بدن نوزاد رقیق شود و وضعیت نوزاد ثابت شود. البته باید توجه داشته باشید که این درمان در بخش مراقبت های ویژه نوزادان انجام می گیرد که از هزینه های بالایی برخوردار است.
سریع ترین راه درمان زردی نوزادان
سریع‌ترین راه درمان زردی نوزادان معمولاً با استفاده از فوتوتراپی (Phototherapy) است. این روش از نورهای خاص به نام نورهای آبی-بنفش استفاده می‌کند که به بیلی‌روبین در خون نوزاد تبدیل می‌شوند و به شکل‌های آبی قابل حل از طریق ادرار و مدفوع از بدن نوزاد خارج می‌شوند. این فرایند کمک می‌کند تا میزان بیلی‌روبین در خون نوزاد کاهش یابد و زردی بهبود یابد.
درمان های خانگی و طب سنتی زردی نوزاد
درمان های خانگی و طب سنتی زردی نوزادان بسیار متفاوت است و برای این بیماری در طب سنتی درمان های بی شماری معرفی شده است تا کودکان با توجه به وضعیتی که دارند؛ تحت درمان های سنتی قرار گیرند. برخی از بهترین روش های سنتی که توسط متخصصان طب سنتی معرفی شده به شرح زیر است:
- شیرخشت
- عرق کاسنی
- ترنجبین و آب
- حجامت نوزاد
- عناب دم کرده یا خام
- خاکشیر
بیشتر بخوانید: گرمازدگی در کودکان: علائم و بهترین روش های درمان سریع گرمازدگی
آیا زردی نوزاد دوماهه خطرناک است؟
زردی نوزاد دوماهه به طور کلی نباید خطرناک باشد و نوزدان بسیار کمی هستند که در دوماهگی دچار یرقان نوزادی می شوند. اما بخاطر داشته باشید که زردی نوزاد در 2 ماهگی نیز مانند زردی در اوایل هفته های زندگی نوزاد نیز ممکن است خطرناک باشد و مشکلات جدی را برای نوزاد به وجود بیاورد. به همین جهت بهتر است به محض مشاهده علائم زردی در نوزاد به پزشک معالج و متخصص اطفال مراجعه کنید تا از مشکلات جدی که برای نوزاد ممکن است اتفاق بیوفتد، جلوگیری نمایید.