اگزما در کودکان یکی از شایع ترین مشکلات پوستی در میان آنهاست که نه تنها باعث ناراحتی و خارش برای کودکان می شود بلکه دغدغه ای مداوم برای والدین آن ها نیز به شمار می رود. این بیماری پوستی که اغلب به صورت قرمزی، پوسته پوسته شدن و خارش ظاهر می شود، می تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی کودکان و اعتماد به نفس آن ها داشته باشد. درک اینکه اگزما چیست، چه عواملی باعث بروز آن در کودکان می شوند، انواع مختلف آن و راه های مؤثر درمان می تواند گامی اساسی در مدیریت و کنترل این بیماری باشد.
در این مقاله، قصد داریم تا با بررسی دقیق علائم، علل مختلف اگزما و ارائه راهکارهایی برای کاهش عوارض آن به والدین کمک کنیم تا بتوانند به بهترین شکل ممکن از فرزندان خود مراقبت نمایند و آن ها را در مسیر بهبودی هدایت کنند.
علت اگزما در کودکان چیست؟
علت دقیق اگزما در کودکان ممکن است ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی بدن باشد. اگرچه دلایل اگزما در کودکان هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات نشان داده اند که چندین عامل می توانند در بروز آن نقش داشته باشند:
- عوامل ژنتیکی: وجود سابقه خانوادگی از اگزما، آسم یا تب یونجه می تواند احتمال ابتلا به اگزما را در کودکان افزایش دهد.
- سیستم ایمنی: در برخی کودکان، سیستم ایمنی بدن به گونه ای عمل می کند که باعث التهاب و واکنش های پوستی می شود، خصوصاً وقتی با محرک های خاصی مواجه می شود.
- پوست خشک و حساس: کودکانی که پوست خشک یا حساسی دارند، بیشتر مستعد ابتلا به اگزما هستند. پوست خشک می تواند به راحتی تحریک شود و به اگزما منجر شود.
- محرک ها و آلرژن ها: تماس با برخی مواد شیمیایی، پارچه ها (مانند پشم)، صابون ها، شوینده ها، دود سیگار و حتی آب و هوای خشک یا سرد می تواند باعث تحریک پوست و بروز اگزما شود.
- عوامل تغذیه ای: در برخی موارد، غذاهای خاصی مانند شیر گاو، تخم مرغ، سویا و گندم ممکن است باعث بروز یا تشدید علائم اگزما در کودکان شوند.
با اطلاع و شناخت نشانه های اگزمای پوستی در کودکان می توانید با درمان به موقع از تشدید این علائم جلوگیری کنید.
انواع اگزما در کودکان را بشناسید
اگزما در کودکان می تواند در اشکال و انواع مختلف در برخی اندام ها از جمله دست یا اگزما در پای کودکان ظاهر شود که هر کدام ویژگی ها و علائم منحصر به فرد خود را دارند. در ادامه به معرفی چند نوع شایع اگزما در کودکان پرداخته ایم:
درماتیت آتوپیک (اگزمای آتوپیک)
این نوع از اگزما شایع ترین شکل اگزما در کودکان است و اغلب به عنوان "اگزمای کودک" شناخته می شود. معمولاً بر روی صورت، پشت زانوها و داخل آرنج ها ظاهر می شود. علائم آن شامل قرمزی پوست، خارش شدید و گاهی اوقات تاول یا زخم است.
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی زمانی رخ می دهد که پوست با یک ماده محرک تماس پیدا کند. در کودکان، این می تواند به دلیل تماس با مواد شیمیایی موجود در صابون ها، شوینده ها یا حتی برخی اسباب بازی ها باشد. علائم شامل قرمزی پوست، خارش و گاهی اوقات تاول است.
درماتیت سبورئیک
گرچه درماتیت سبورئیک بیشتر در نوزادان زیر سه ماه دیده می شود و به آن "کلاه گهواره" گفته می شود، اما می تواند در کودکان بزرگ تر نیز ظاهر شود. این حالت معمولاً با پوسته پوسته شدن و قرمزی پوست در ناحیه پوشک، پوست سر و صورت مشخص می شود.
دیشیدروتیک اگزما
این نوع از اگزما به صورت بثورات کوچک، شبیه به تاول بر روی کف دست ها، انگشتان و کف پاها ظاهر می شود. این بثورات می توانند شدیداً خارش دار باشند و گاهی اوقات مایعی در داخل آن ها تجمع می یابد.
اگزمای واریکوز
اگرچه این نوع از اگزما بیشتر در بزرگسالان دیده می شود، اما در موارد نادری ممکن است در کودکانی که دچار مشکلات گردش خون هستند، ظاهر شود. این حالت اغلب بر روی پاها ظاهر می شود و با قرمزی، خارش و گاهی اوقات زخم مشخص می شود.
برای تشخیص دقیق نوع اگزما و انتخاب بهترین روش درمانی، مشورت با یک پزشک متخصص پوست یا متخصص اطفال ضروری است.
راه های درمان اگزما در کودکان
درمان اگزما در کودکان به منظور کاهش خارش و التهاب و جلوگیری از بدتر شدن شرایط انجام می شود. در اینجا چندین روش موثر برای کمک به مدیریت اگزما در کودکان آورده شده است:
1. استفاده از مرطوب کننده ها
حفظ رطوبت پوست از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده منظم از مرطوب کننده ها، به ویژه بعد از حمام کردن، می تواند به حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی و خارش کمک کند.
2. کرم ها و پمادهای استروئیدی موضعی
برای کاهش التهاب و خارش ممکن است پزشک، پمادهایی برای درمان اگزمای کودکان یا پمادهای استروئیدی موضعی تجویز کند. استفاده از این داروها باید طبق دستور پزشک و با احتیاط صورت گیرد.
3. کاهش تماس با مواد تحریک کننده
شناسایی و اجتناب از مواد تحریک کننده مانند صابون ها، شوینده ها، پارچه های خاص و آلرژن ها می تواند به کاهش عود اگزما کمک کند.
4. استفاده از داروهای ضدخارش
برای کاهش خارش شدید، ممکن است پزشک داروهای ضدخارش مانند آنتی هیستامین های خوراکی تجویز کند.
5. درمان های نوری (فوتوتراپی)
در موارد شدیدتر، فوتوتراپی یا درمان با نور می تواند به کاهش التهاب پوست کمک کند. این درمان باید تحت نظارت پزشک انجام شود.
6. دوری از حمام های داغ و طولانی
حمام های طولانی و داغ می توانند پوست را خشک کرده و علائم اگزما را تشدید کنند. استفاده از آب گرم و کوتاه کردن زمان حمام توصیه می شود.
7. استفاده از پمادها و کرم های ضدالتهاب غیر استروئیدی
برای برخی از کودکان، پزشک ممکن است پمادها یا کرم های ضدالتهابی غیر استروئیدی تجویز کند که می توانند به کاهش التهاب و خارش کمک کنند.
8. رژیم غذایی و تغییرات سبک زندگی
در برخی موارد، تغییرات در رژیم غذایی مانند حذف غذاهایی که ممکن است باعث تحریک اگزما شوند، می تواند مفید باشد. همچنین، حفظ یک سبک زندگی سالم و استرس زدایی می تواند به کاهش شدت علائم کمک کند.
با درک بهتر شکل اگزما در کودکان و اتخاذ رویکردهای درمانی موثر، می توان به کودکان مبتلا به این بیماری پوستی کمک کرد تا زندگی راحت تری داشته باشند. پیروی از توصیه های پزشک و مراقبت های پیشگیرانه می تواند به کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
غذاهایی که باعث اگزما در کودکان می شود
در برخی از کودکان، اگزما ممکن است به دلیل حساسیت یا واکنش نسبت به برخی از غذاها تشدید یابد. هر چند همه کودکان مبتلا به اگزما به غذاهای خاصی واکنش نشان نمی دهند، اما شناسایی و حذف غذاهایی که ممکن است باعث تشدید علائم شوند، می تواند بخشی از برنامه درمانی باشد. در ادامه به برخی از غذاهایی که شناخته شده اند می توانند در برخی کودکان باعث اگزما شوند، اشاره می کنیم:
- شیر گاو و فرآورده های لبنی: فرآورده های لبنی مانند: شیر، پنیر و ماست
- تخم مرغ
- آجیل و دانه ها: آجیل ها مانند بادام زمینی، گردو و بادام
- سویا: محصولات حاوی سویا از جمله شیر سویا و توفو
- گندم و غلات حاوی گلوتن: حساسیت یا ناراحتی ناشی از گلوتن، پروتئین موجود در گندم، جو
- ماهی و غذاهای دریایی
- میوه ها و سبزیجات خاص: برخی از میوه ها و سبزیجات مانند: توت ها و گوجه فرنگی
توجه داشته باشید که واکنش به غذاهای خاص می تواند در هر کودک متفاوت باشد. بنابراین، قبل از حذف هر نوع غذایی از رژیم غذایی کودک، مشورت با یک پزشک یا متخصص تغذیه توصیه می شود. همچنین، ممکن است آزمایش های آلرژی برای شناسایی دقیق مواد غذایی که باعث واکنش می شوند، مفید باشد.
سخن پایانی
در پایان، مهم است که به یاد داشته باشیم هر چند اطلاعات ارائه شده در این مقاله می تواند درک ما از اگزما و روش های مقابله با آن را افزایش دهد، اما هیچ چیز جایگزین تخصص و تجربه یک متخصص اطفال نمی شود. اگر فرزند شما از اگزما یا هر نوع مشکل پوستی دیگری رنج می برد، مهم است که به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. یک متخصص اطفال می تواند به شما در تشخیص دقیق وضعیت، پیشنهاد روش های درمانی موثر و شخصی سازی برنامه ریزی برای مدیریت بهتر وضعیت کمک کند.
