شناخت انواع سرفه و روش های درمان سرفه چالش بزرگ افرادی است که با آن درگیر هستند. این عارضه بخصوص اگر شدید باشد بسیار آزاردهنده است و در برخی موارد می تواند نشانه یک بیماری جدی باشد. از روش های مختلفی می توان برای بهبود سرفه استفاده کرد. برای درمان این عارضه اگر کوتاه مدت و خفیف باشد، نیاز به مراجعه به پزشک نبوده و می توان از روش های درمان خانگی برای درمان سرفه استفاده کرد. اما در برخی موارد تشخیص روش تسکین سرفه به دلیل شدید بودن آن پیچیده می شود. احتمال دارد بدن با بروز سرفه درحال هشدار دادن باشد. بنابراین می توان گفت بهترین و ابتدایی ترین راه برای تشخیص علت و درمان سرفه های شدید و طولانی مدت، مراجعه به بهترین متخصص داخلی تهران می باشد.
در ادامه این صفحه همراه ما باشید تا با انواع سرفه، روش های درمانی خانگی و پزشکی و همچنین راه های پیشگیری از آن آشنا شوید.
انواع سرفه کدام اسـت؟
سرفه یک واکنش طبیعی بدن برای حذف مواد محرک در راه های هوایی تحتانی ( ریه ها) و فوقانی (گلو) می باشد. سرفه به سلامت،حفاظت و بهبودی بدن نیز کمک می کند.
انواع سرفه از نظر مدت زمان
- سرفه حاد: شروع ناگهانی دارد و از نظر پزشکی حداقل 2 الی 3 هفته به طول می انجامد.
- سرفه تحت حاد: تا مدت زمانی که بیمار عفونت دارد می باشد و حداقل بین 3 الی 8 هفته به طول می انجامد.
- سرفه مزمن: بیش از 8 هفته به طول می انجامد.برخی مواقع به عنوان سرفه مدام نیز از آن یاد می شود.
- سرفه مقاوم: این سرفه به درمان پاسخ نمی دهد.
انواع سرفه بر اساس تولید ترشحات چیست؟
- سرفه ترشح دار یا سرفه مرطوب : سرفه ای است دارای ترشح (موکوس) یا بلغم (خلط).
- سرفه بدون ترشحات یا سرفه خشک: سرفه ای فاقد ترشح (موکوس) یا بلغم(خلط) است.
انواع سرفه بر اساس تولید صداهای مختلف و مرتبط به حالت های بیماری های خاص
- سرفه سیاه سرفه ای: این سرفه ناشی از آلودگی بوده که همراه با عفونت می باشد و صدایی مشابه ووپ دارد.
- سرفه پارس سگ: سرفه ای که صدای آن مشابه واق واق سگ بوده و احتمال دارد نشانه بیماری خروسک باشد.
- سرفه همراه خس خس: این نوع سرفه عموما هنگامیکه راه های هوایی انسداد پیدا کرده اند بوجود می آید. این نوع سرفه می تواند همراه با بیماری های مزمن ریوی از قبیل عفونت ها شبیه سرماخوردگی یا آسم باشد.
علل شایع سرفه
در ادامه، به بررسی شایع ترین دلایلی می پردازیم که باعث ایجاد سرفه های حاد و مزمن می شوند.
علل سرفه حاد
۱. سرماخوردگی و آنفلوانزا
شایع ترین دلیل سرفه، می تواند یک عفونت تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا باشد. عموما ویروس عامل ایجاد عفونت دستگاه تنفسی بوده و احتمال دارد چند روز تا چند هفته طول بکشد. عفونت ناشی از ویروس آنفولانزا بیشتر طول خواهد کشید. در برخی موارد برای درمان سرماخوردگی ناشی از ویروس آنفولانزا ممکن است پزشک آنتی بیوتیک تجویز نماید.
۲. بیماری ناشی از کووید 19 یا ویروس کرونا
سرفه خشک از نشانه های ابتلا به بیماری ناشی از ویروس کرونا یا علائم امیکرون می باشد، فراموش نکنید که سرفه به تنهایی دلیلی بر ابتلای افراد به بیماری نمی باشد. در صورت مشکوک بودن به بیماری کووید 19 تماس خود را با سایرین تا حد امکان کاهش دهید، حتماً دهان خود را با استفاده از ماسک یا دستمال در زمان سرفه بپوشانید و حتما به مراکز درمانی مراجعه نمایید.
۳. ورود ذرات معلق و تحریک کننده به گلو و راه های هوایی
سرفه خود یک سیستم دفاعی برای پاک سازی گلو و مجاری هوایی می باشد. زمانیکه راه های هوایی با مخاط یا ذرات خارجی مانند دود یا گردوغبار مسدود شوند، سرفه یک واکنش یا رفلکس دفاعی خواهد بود که بدن تلاش می کند از طریق آن ذرات را خارج کرده و تنفس را آسان تر کند. معمولاً این نوع مکرر نیست و احتمالاتک سرفه خواهد بود، اما با قرار گرفتن در معرض تحریک کننده ها مانند گرد و غبار و دود، سرفه افزایش می یابد.
۴. ذات الریه یا پنومونی ریه
ذات الریه وضعیت التهابی ریه است که کیسه های میکروسکوپی هوا موسوم به آلوئول ها را تحت تأثیر خود قرار می دهد. عفونت ناشی از ویروس یا باکتری عامل ایجاد ذات الریه یا پنومونی ریه می باشند.
۵. سیاه سرفه
سیاه سرفه بیماری است که عامل ایجاد آن باکتری بوده و افراد مبتلا به آن در اثر حملات شدید، کبود می شوند.
علل سرفه مزمن
در ادامه این مطلب، دلایل مهمی که باعث ایجاد سرفه های مزمن و طولانی مدت می شوند را بررسی می کنیم:
۱. آلرژی
آلرژی زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به یک ماده ی خارجی واکنش نشان می دهد. در این لحظات سیستم ایمنی بدن آنتی بادی هایی تولید می نماید که آلرژن یا همان ماده ی خارجی و حساسیت زا را ،حتی اگر بی ضرر باشد به عنوان ماده ی مضر خارجی شناسایی می کند. طبق نظر محققان و کارشناسان بااینکه آلرژی قابل درمان نیست، ولی خوشبختانه راه هایی برای کاهش علائم آن وجود دارد مانند مصرف مواردی همچون دیفن هیدرامین که می تواند کمک کننده باشد.
۲. آسم
آسم یکی از علت های شایع سرفه در کودکان کم سن و سال می باشد . بیماری مزمن التهابی مجاری هوایی که از نشانه های آن خس خس، تنگی نفس و سرفه است. باید توجه داشت که در صورت شدید شدن آسم با نظر پزشک لازم است از داروهای استنشاقی جهت درمان استفاده شود. احتمال دارد با افزایش سن کودک بیمار نشانه های آسم هم بهبود پیدا کرده و کمتر دچار حمله ی آسم شود.
۳. برونشیت
به عفونت راه های هوایی اصلی ریه ها برونشیت گفته می شود که باعث تحریک و التهاب نایژه و نایژک های ریوی می شود. سرفه علامت اصلی آن است که می تواند مخاط خاکستری یا زرد (بلغم) ایجاد کند. برونشیت همچنین ممکن است باعث خس خس سینه و گلودرد شود.
۴. ریفلاکس معده
برگشت غذا به مری باعث ایجاد یک واکنش دفاعی در نای شده و باعث ایجاد سرفه می شود.
۵. ترشحات پشت حلق
برای تخلیه ی ترشحات پشت حلق سرفه یک مکانیسم دفاعی است که از طریق سرفه خلط دار صورت می گیرد.
۶. آسیب تار های صوتی
آسیب دیدن تارهای صوتی نیز می تواند ایجاد سرفه کند.
۷. سیگار کشیدن
مصرف دخانیات از جمله استعمال سیگار یکی دیگر از علل شایع سرفه است. سرفه ناشی از مصرف سیگار عموما همیشه سرفه ی مزمن با صدایی متمایز است و اغلب به عنوان سرفه ی سیگاری شناخته می شود.
روش های خانگی برای درمان سرفه خشک
بهترین درمان سرفه چه از نوع خشک یا انواع دیگر آن بکارگیری روش های خانگی برای بهبود نشانه های این عارضه است. احتمالا برای شما هم این سوال پیش آمده که برای سرفه شدید چی خوبه؟ بهترین روش درمان خانگی سرفه بکارگیری روش های زیر می باشد:
درمان سرفه با قرقره آب نمک
از بهترین روش های درمان سرفه در خانه، قرقره کردن آب نمک می باشد. نمک بخاطر خاصیت ضد التهابی که دارد، باعث از بین رفتن باکتری های گلو و عفونت می شود. پیشنهاد می شود برای درمان سرفه مخصوصا درمان سرفه خلط دار محلول آب نمک را روزی سه بار قرقره نمایید.
درمان سرفه با زنجبیل
می خواهید بدانید چه چیزی سرفه را قطع میکند؟ در پاسخ باید گفت زنجبیل یک روش حتمی برای درمان این عارضه می باشد. زنجبیل بدلیل دارا بودن خاصیت ضد التهابی قوی می تواند التهاب مجاری تنفسی و گلو درد را تسکین داده و بهبود ببخشد. اعجاز دمنوش زنجبیلی یا ترکیب عسل با عصاره زنجبیل برای درمان و بهبود سرفه شدید را نباید دست کم گرفت.
درمان سرفه با شیر و زردچوبه
زردچوبه یک ماده بسیار موثر و قوی برای درمان بیماری های گوارشی و تنفسی می باشد. زردچوبه از خاصیت ضد میکروبی و ضد التهابی بهره می برد، به همین جهت برای تسکین و درمان التهاب گلو و سرفه های طولانی مدت بسیار موثر می باشد. برای مصرف آن می توانید از مخلوط 1 الی 2 قاشق غذاخوری زردچوبه با یک لیوان شیر ولرم استفاده کنید. پیشنهاد می شود این ترکیب را روزی ۲ مرتبه میل نمایید.
درمان سرفه با سیر خام
مصرف سیر خام از دیگر راه کارهای خانگی برای درمان سرفه های طولانی مدت می باشد. توجه نمایید سیر باید حتما به صورت خام میل شود تا خاصیت ضد باکتریایی آن حفظ شود. چند حبه سیر خام را در دهان نگه داشته، بعد آن ها را بجوید تا عفونت های موجود در گلو پاکسازی شوند. پزشکان طب سنتی از مصرف سیر خام بعنوان بهترین روش برای درمان فوری سرفه شبانه یاد کرده اند.
درمان سرفه با عسل
محلول یک لیوان آب ولرم با 1 الی 2 قاشق غذاخوری عسل معجزه دیگر برای درمان خانگی سرفه های شدید همچنین درمان سرفه های خلط دار است. این محلول باعث نرم شدن مجاری تنفسی می شود و باعث کاهش علائم سرفه بدلیل از بین بردن آثار خلط می شود.
درمان سرفه با آویشن
گیاه آویشن یکی از رایج ترین روش های درمان خانگی سرفه های شدید می باشد. آویشن یک گیاه با خاصیت ضد التهابی بوده، از همین رو از آن به عنوان قویترین داروی گیاهی ضد سرفه یاد می شود. گیاه آویشن برای تسکین سرفه، مشکلات گوارشی، گلودرد، و التهاب ریه بسیار مفید است.
آب پیاز، ریشه گل ختمی، برگ نعناع فلفلی، شیرین بیان، روغن سیاه دانه، گیاه آلوئه ورا، چای مریم گلی و دانه میوه به از جمله گیاهان دارویی برای درمان سرفه هستند که می توانند در درمان خانگی سرفه استفاده شوند.
راهکار درمان فوری سرفه شبانه
رفلاکس معده از دلایل اصلی ایجاد سرفه های شدید شبانه است. میوه های حساسیت زا یاغذاهایی که در طول روز صرف می شوند می توانند باعث تحریک معده گشته و منجر به سرفه های شبانه شوند. کاهش مصرف غذاو نوشیدنی های تحریک کننده از بهترین راه کارها برای درمان فوری سرفه شبانه می باشد. شما هم اگر در طول شب دچار این عارضه می شوید، می بایستی مصرف موارد زیر را در رژیم غذایی خود کاهش دهید:
- ادویه های تند
- گوجه فرنگی
- نوشیدنی گازدار
- غذاهای چرب و سرخ شده
- مرکباتی مانند لیمو شیرین و پرتقال
- نعناع
- سیر و پیاز
- کافئین
- شکلات
داروهای درمان سرفه
اگر عامل سرفه ورود ویروس به درون سیستم تنفسی باشد، نیازمند درمان فوری با استفاده از قرص یا شربت های ضد سرفه قوی که پزشک تجویز میکند می باشد. زیرا اگر سرفه سریعا بهبود پیدا نکند، احتمال آسیب جدی و بروز عفونت در ریه ها وجود خواهد داشت. گرچه پزشکان عموما برای این عارضه دارو تجویز نکرده و استفاده از روش های درمان سرفه در خانه را توصیه می کنند، اما درمان سرفه شدید و تنگی نفس که می تواند گاهی با سرفه خونی همراه شود، بدون دارو بسیار سخت می باشد.
انواع داروهای ضد سرفه
انواع متفاوتی از سرفه مانند سرفه خلط دار، سرفه خشک، سرفه خونی و سرفه های آلرژیک وجود دارد. لذا می بایستی داروی مناسب را با توجه به نوع سرفه خود انتخاب کنید.
داروهای ضد سرفه به دو دسته اصلی شامل داروهای اکسپکتورانت (خلط آور) و داروهای سرکوب کننده سرفه تقسیم می شوند. البته واپوراب ها و آنتی هیستامین ها هم گاهی می توانند به تسکین و بهبود سرفه کمک کنند.
داروهای سرکوب کننده سرفه
این سوال که " برای سرفه خشک چی خوبه بخوریم ؟ " از سوی بسیاری از افراد مبتلا به این عارضه مطرح می شود. در پاسخ می توان به داروهای سرکوب کننده سرفه مانند شربت سرفه خشک بزرگسالان و کودکان اشاره کرد. این داروها در دوزهای متنوع تولید شده و حاوی ترکیبات مختلفی می باشند.
یکی از رایج ترین ترکیبات موجود در داروی ضد سرفه خشک دکسترومتورفان است. کارشناسان گمان می کنند که این ماده با سرکوب گیرنده های سرفه در سیستم عصبی مرکزی عمل می کند. احتمال تداخل دکسترومتورفان با سایر داروها تداخل وجود دارد و در دوزهای بالا به ایجاد عوارض مختلفی از جمله بی حواسی و سرخوشی منجر شود.
اما اگر به دنبال داروی های ضد سرفه قوی تر هستید، باید به بهترین متخصص داخلی مشهد مراجعه نمایید. چون داروهایی که پزشک تجویز می کند معمولا در مقایسه با داروهای بدون نسخه قوی تر می باشند. داروهای سرکوب کننده تجویزی سرفه احتمالا حاوی اوپیات های خاصی مانند کدئین، دی هیدروکدئین یا هیدروکودون باشند. فراموش نکنید استفاده از اوپیات ها برای کودکان و نوجوانان توصیه نی شود.
از جمله داروهایی که با نسخه قابل ارائه می باشند می توان به پرومتازین و بنزوناتات اشاره کرد.
داروهای اکسپکتورانت
اکسپکتورانت داروی ضد سرفه خلط دار می باشد؛ از همین رو برخی افراد برای تسکین سرفه مرطوب یا درمان خلط پشت حلق از آن استفاده می کنند. داروهای اکسپکتورانت مخاط را رقیق کرده و باعث جداسازی و پاکسازی آن از مجاری تنفسی می شوند.
در حال حاضرفقط استفاده از اکسپکتورانت به نام گایافنزین را بدون نسخه پزشک برای درمان سرفه شدید در خانه مجاز اعلام شده است. با توجه به نظر محققان، این دارو چسبندگی مخاط را کم و سرفه کردن را آسان تر می کند.
اکسپکتورانت هایی که توسط پزشک تجویز می شوند گایافنزین بیشتری در مقایسه با داروهای فاقد نسخه دارند. اما عموما مانند آن ها عمل می کنند.
درمان سریع سرفه
راه های مختلفی برای درمان سرفه وجود دارد اما قبل از انجام آن ها باید مطمئن شوید که این سرفه ها علت ویروسی و عفونی نداشته باشند. با این آگاهی می توانید از روش های زیر برای کاهش علائم سرفه کمک بگیرید:
- استفاده از انواع خلط آورها مانند اکسپکتورانت برای درمان خلط پشت حلق
- استفاده از قویترین شربت های گیاهی ضد سرفه کودکان از جمله پدی کاف و کاف استاپ باریج
- مصرف بهترین قرص برای سرفه مثل دکسترومتورفان
- نوشیدن آب به میزان لازم (حداقل هشت لیوان در روز) برای هیدراته ماندن بدن
- صرف چای گرم و دمنوش گیاهی مانند ترکیب آب ولرم، لیمو ترش و عسل
- مرطوب نگه داشتن محیط با بخور گرم و سرد برای تنفس بهتر
- باز نگه داشتن مجرای تنفسی با استفاده از بخور گیاه اکالیپتوس
- کاهش سرفه شدید با گرفتن دوش آب گرم
- چکاندن قطره های نعنایی بینی برای باز شدن و خنکی مجرای تنفسی
- دوری از قرار گرفتن در معرض دود سیگار و محیط پر از گردوغبار
راه های پیشگیری از سرفه
برای پیشگیری از سرفه راه کارهای زیر پیشنهاد می شوند :
- شستن مرتب و صحیح دست ها: این کار تا حد بسیار زیادی به جلوگیری از انتشار باکتری و ویروس هایی که باعث عفونت های تنفسی می شوند کمک می کند.
- اجتناب از تماس با افراد بیمار: تا حد امکان، از تماس نزدیک با افرادی که دچار بیماری های ویروسی از جمله سرماخوردگی یا آنفولانزا هستند خودداری کنید.
- کنترل آلرژی: در صورتی ابتلابه آلرژی، سعی شود از عوامل محرک مانند گرده گل،گرد و غبار و یا حیوانات خانگی دوری شود.
- ترک سیگار: ترک سیگار کشیدن باعث کاهش تحریک راه های هوایی و تشدید سرفه می شود.
سخن پایانی
دلایل سرفه در افراد مختلف متفاوت بوده و هر دلیل راه دمان خودش را هم می طلبد، اگر با بکارگیری مطالب بالا مشکل سرفه شما برطرف نشد می توانید با کمک بهترین دکتر مشهد نسبت به دریافت مشاوره و راهنمایی بیشتر فرم زیر را تکمیل نمایید.