بیماری های عفونی بیماری هایی هستند که توسط پاتوژن ها (عوامل بیماری زایی که به دو دسته زنده و غیر زنده تقسیم می شوند) وارد بدن شما می شوند. شایع ترین علل بیماری های عفونی ویروس ها، باکتری ها، قارچ ها و انگل ها هستند. بیماری های عفونی معمولا از فردی به فرد دیگر از طریق غذا یا آب آلوده و از طریق نیش حشرات منتقل می شوند. برخی از بیماری های عفونی جزئی و برخی بسیار جدی هستند که با در ابتدا به متخصص داخلی مراجعه و درمان را شروع کنید. در این صفحه به سوالاتی مانند از کجا بفهمیم بدنمان عفونت دارد و اولین علامت وجود عفونت در بدن چیست پاسخ خواهیم داد با ما همراه باشید.
تفاوت بین بیماری های عفونی و غیر عفونی چیست؟
بیماری های عفونی توسط میکروب ها، ویروس ها و انگل ها ایجاد می شوند که از بیرون وارد بدن شما می شوند اما بیماری های غیر عفونی توسط میکروب ها و ویروس ها ایجاد نمی شوند بلکه به دلیل ژنتیک، تفاوت های آناتومیکی، افزایش سن و عوامل محیطی که در آن زندگی می کنید ایجاد می شوند.
آنفولانزا، سرخک، اچ آی وی، گلودرد، کووید-19 و سالمونلا همگی نمونه هایی از بیماری های عفونی هستند و سرطان، دیابت، نارسایی احتقانی قلب و بیماری آلزایمر همگی نمونه هایی از بیماری های غیر عفونی هستند.
انتخاب بهترین متخصص داخلی مشهد یا سایر شهرهای ایران بسیار مهم است تا عفونت را به موقع تشخیص داده و درمان را شروع کند تشخیص به موقع عفونت از اهمیت بالایی برخوردار است.
از کجا بفهمیم بدنمان عفونت دارد؟
تب ممکن است اولین یا تنها علائم بیماری عفونی باشد. اما برخی عفونت ها، ممکن است علائم دیگری جز تب داشته باشید که در ادامه به بررسی این علائم می پردازیم.
- احساس بی حالی شدید و ناتوانی بلند شدن از رختخواب
- افزایش دما بدن از حالت نرمال و رسیدن به دمای بالای 38 درجه
- علائم شبیه آنفلانزا مانند سردرد، درد عضلات و تب لرز
- خلط سبز رنگ در گلو و بینی
- آبریزش بینی
- گلو درد
- کدر یا بد بو بودن ادرار
- احساس سرگیجه
- علائم گوارشی (اسهال، تهوع، استفراغ)
در صورت بروز هر یک از این علائم فورا به پزشک مراجعه کنید تا از پیشرفت عفونت جلوگیری کنید. تشخیص به موقع عفونت باعث درمان سریع تر می شود اگر عفونت به موقع تشخیص و درمان نشود موجب بیماری های عفونی خطرناک از جمله انواع بیماری های عفونی خون می شود که بسیار خطرناک است و حیات شما را تهدید می کند.
راه های تشخیص بیماری های عفونی
متخصصین داخلی معمولا بیماری های عفونی را با استفاده از یک یا چند آزمایش تشخیص می دهد. پزشکان برای تشخیص بیماری های عفونی می توان از روش های زیر استفاده کنند.
- گرفتن نمونه از بینی یا گلو
- گرفتن نمونه خون، ادرار، مدفوع یا بزاق
- بیوپسی یا نمونه برداری از بافت مشکوک به عفونت
- گرفتن تصاویر (رادیوگرافی، سی تی اسکن یا ام آرآی) از قسمت های مشکوک به عفونت
برخی از نتایج آزمایش، مانند نتایج نمونه گیری از بینی به سرعت آماده می شوند، اما برخی دیگر ممکن است زمان بیشتری ببرد. به عنوان مثال گاهی اوقات باید باکتری ها در آزمایشگاه کشت داده شوند تا بتوانید نتیجه آزمایش را دریافت کنید که پزشک مشخص می کند از کدام روش برای تشخیص عفونت استفاده شود.
بهترین متخصص داخلی تهران می تواند با استفاده معاینه بالینی، تصویربرداری و آزمایش خون از انتشار عفونت به قسمت های دیگر بدن بخصوص خون جلوگیری کند.
لیست بیماری های عفونی
در زیر جدولی از بیماری های عفونی دسته بندی شده بر اساس عوامل ایجادکننده مانند باکتری ها، ویروس ها، و قارچ ها ارائه شده است:
| نوع عامل بیماری زا | نام بیماری | عامل ایجادکننده | راه انتقال | علائم شایع |
|---|---|---|---|---|
| باکتری | سل (TB) | مایکوباکتریوم توبرکلوزیس | هوا (سرفه و عطسه) | سرفه مزمن، تب، کاهش وزن |
| باکتری | سیاه سرفه (Whooping Cough) | بوردتلا پرتوسیس | هوا (عطسه و سرفه) | سرفه های شدید و مداوم |
| باکتری | تب تیفوئید | سالمونلا تیفی | آب و غذای آلوده | تب بالا، درد شکم، اسهال |
| ویروس | آنفلوآنزا | ویروس های آنفلوآنزا | هوا (عطسه و سرفه) | تب، بدن درد، گلودرد |
| ویروس | هپاتیت B | ویروس هپاتیت B | خون و مایعات بدن | زردی، خستگی، درد شکم |
| ویروس | کووید-19 | SARS-CoV-2 | هوا (قطرات تنفسی) | تب، سرفه، خستگی، تنگی نفس |
| قارچ | کچلی (Ringworm) | درماتوفیت | تماس مستقیم با پوست آلوده | خارش، قرمزی پوست، لکه های پوستی |
| قارچ | کاندیدیازیس | کاندیدا آلبیکنس | تغییر در فلور طبیعی بدن | خارش، قرمزی، ترشحات سفید |
| قارچ | آسپرژیلوزیس | آسپرژیلوس | استنشاق اسپور قارچی | سرفه، تنگی نفس، تب |
بیماری های عفونی چگونه درمان می شوند؟
درمان یک بیماری عفونی به علت آن بستگی دارد. اکثر بیماری های عفونی باکتریایی با مصرف آنتی بیوتیک مناسب نوع عفونت و مصرف منظم داروها درمان می شوند. این داروها با از بین بردن باکتری که باعث ایجاد عفونت شده و جلوگیری از تولید مثل آن ها باعث درمان عفونت باکتریایی می شود. آنتی بیوتیک ها ممکن است به صورت خوراکی (قرص، کپسول یا مایع) ، تزریق، داخل وریدی، کرم یا قطره داده شوند.
در بیماری های عفونی که علت آن ویروس است بیشتر درمان بر تسکین علائم تمرکز داشته چون در عفونت ناشی از ویروس آنتی بیوتیک موثر نبوده و عفونت را درمان نمی کند فقط بدن را نسبت به آنتی بیوتیک مقاوم کرده و درصورت عفونت با باکتری دیگر آنتی بیوتیک تاثیر ندارد و باید از آنتی بیوتیک های خیلی قوی استفاده شود به این دلیل تشخیص نوع عفونت اهمیت بسیار بالایی دارد. با این حال برای چند بیماری عفونی ویروسی مانند آنفولانزا، هپاتیت C، هپاتیتB و هرپس درمان هایی ضد ویروسی وجود دارد.
عفونت های قارچی با داروهایی به نام ضد قارچ درمان می شوند. آن ها می توانند به صورت کرم برای درمان عفونت های پوستی، ناخن یا حتی قارچ های واژینال استفاده شود. در صورت عفونت شدید از داروهای خوراکی هم باید استفاده و عفونت را کنترل کرد اما به خاطر داشته باشید که همه این ها منوت بر تشخیص پزشک است و از مصرف خود سرانه جدا خودداری کنید به این صورت نباشد چون علائمشم و شخص دیگر مانند هم باشد بخواهید از دارو هایی درمانی او استفاده کنید. پزشک شما ممکن است درمان را بر اساس علائم ناشی از بیماری شما مانند تب، درد، کم آبی یا مشکل در تنفس تجویز کند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های عفونی هستند؟
همه ما ممکن در طول زندگی به بیماری عفونی مبتلا شویم اما در برخی افراد احتمال ابتلا به بیماری عفونی بیشتر است که با مراقبت بیشتر از ابتلا به این عفونت ها می توانند جلوگیری کنند این افراد عبارتند از:
- افرادی که بخاطر مصرف دارو های تضعیف کننده و سرکوب کننده سیستم ایمنی دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند در این افراد احتمال بروز عفونت های مختلف بیشتر است.
- کودکان خردسال، زنان باردار و افراد بالای 60 سال
- افرادی که در بیماری های عفونی رایج واکسینه نشده اند.
- کادر درمان و بهداشت
- زندگی در مناطقی که بیشتر در معرض نیش پشه های حامل بیماری مانند مالاریا، ویروس دنگی و ویروس زیکا هستند.
بیماری عفونی بیشتر از طریق سرفه و عطسه در محیط بسته، سطوح آلوده، استفاده از وسایل شخصی فرد بیمار،پیوند عضو،انتقال خون ، مادر به جنین، نیش حشرات، رابطه جنسی دهانی و محافظت نشده منتقل می شود.
آیا می توان از بیماری های عفونی پیشگیری کرد؟
راه های مختلفی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری عفونی وجود دارد اما هیچ کدام 100% شما را ایمن نمی کنند اما با رعایت آن ها به میزان قابل توجهی ابتلا به این بیماری های عفونی کاهش یابد.
دکتر جیمز ریسون برای درک این موضوع از یک مثال ساده بنام مدل پنیر سوئیسی استفاده کرده است. در این مدل هر لایه ی محافظتی مانند برشی از پنیر سوئیسی است که ممکن است دارای سوراخ هایی باشد اما ترکیب چند لایه باعث می شود که نقاط ضعف هر لایه با لایه های دیگر پوشش داده شود. ترکیب واکسن، رعایت نکات بهداشتی و راه های پیشگیری از بیماری های عفونی به عنوان لایه های محافظتی عمل می کنند.
واکسن ها
واکسن ها با آماده سازی سیستم ایمنی بدن برای شناسایی و مبارزه با عفونت های ویروسی و باکتریایی به پیشگیری از بیماری های عفونی کمک می کنند. اگرچه ممکن است پس از واکسیناسیون همچنان بیمار شوید، اما علائم معمولا خفیف تر از زمانی خواهد بود که واکسیناسیون انجام نشده باشد.
CDC یا مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها عفونی تزریق دوره ای منظم واکسن های مورد نیاز برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان را یکی از راه های پیشگیری معرفی کرده است. اگر قصد سفر دارید توصیه می شود قبل از سفر واکسن های ضروری برای مقصد خود را دریافت کنید.
بهداشت مواد غذایی
رعایت نکات بهداشتی در حمل و نقل و تهیه غذا می تواند از بسیاری از بیماری های عفونی پیشگیری کند. برخی از نکات کلیدی شامل موارد زیر است:
- شستن کامل دست ها با آب و صابون قبل، حین و بعد از تهیه غذا.
- پوست کندن یا شستن دقیق میوه ها و سبزیجات.
- فریز کردن گوشت ها در دمای 18- درجه سانتی گراد تا زمان مصرف.
- پختن کامل گوشت ها در دمای مناسب.
- شستن سطوح و ظروف پس از آماده سازی غذا.
- پرهیز از مصرف غذای دریایی خام یا نیم پز.
- نوشیدن آب تصفیه شده و خودداری از مصرف شیر غیر پاستوریزه.
دیگر راه های پیشگیری از بیماری های عفونی
علاوه بر واکسیناسیون و رعایت بهداشت غذایی می توانید با رعایت چند نکته ساده در طول روز خطر ابتلا به بیماری های عفونی را کاهش دهید:
- شستن دست ها به طور مرتب با آب و صابون به ویژه قبل از غذا خوردن یا پس از استفاده از سرویس بهداشتی.
- پوشاندن بینی و دهان هنگام عطسه یا سرفه.
- ضدعفونی کردن سطوحی که مرتبا در خانه یا محل کار لمس می شوند.
- خودداری از تماس نزدیک با افراد بیمار یا استفاده از وسایل شخصی مشترک.
- استفاده از ماسک در صورت ابتلا به بیماری عفونی و رعایت توصیه هایCDC.
- استفاده از کاندوم در هر نوع رابطه جنسی.
- برای جلوگیری از نیش حشرات مانند پشه و کنه از مواد دفع کننده تایید شده استفاده کنید و بدن خود را تا حد امکان با لباس بپوشانید.
با رعایت این نکات ساده می توانید خطر ابتلا به بیماری های عفونی را به طور قابل توجهی کاهش دهید.
سوالات متداول
اولین علامت وجود عفونت در بدن چیست؟
اولین علامت عفونت در بدن تب است تب نشانه فعال شدن گلبول های سفید در برابر عوامل بیماری زا می باشد. با افزایش دما بدن شرایط را برای رشد میکروب، ویروس و انگل محدود می کند.
علائم بیماری عفونی کدام اند؟
شایع ترین علائم بیماری های عفونی شامل تب، درد، مشکلات گوارشی و سرفه است.
راه های تشخیص بیماری های عفونی چیست؟
از روش هایی ماند آزمایش خون، تست مخاط، عکس برداری و نمونه برداری می توان برای تشخیص به موقع بیماری های عفونی استفاده کرد.