افتادگی رحم حالتی است که عضلات یا رباط ها کف لگن دچارکشش یا ضعف شوند و دیگر قادر به نگه داشتن رحم در جای خود نیستد. سوالی مطرح است آیا بدون عمل جراحی می توان افتادگی رحم را درمان کرد یا اگر راه درمان عمل جراحی باشد نتیجه مطلوب را دارد یا خیر؟ با ما همراه باشید تا علاوه بر پاسخ به این سوالات روش هایی پیشگیری از افتادگی رحم را نیز بررسی کنیم.
پیدا کردن یک دکتر زنان خوب تهران بسیار مهم است، زیرا باید با پزشک خود احساس راحتی داشته باشید تا بتوانید بدون نگرانی مشکلات خود را با او در میان بگذارید.
افتادگی رحم چیست؟
افتادگی رحم حالتی است که رحم از فرم طبیعی خود خارج شده و به صورت آویزان یا به داخل واژن(کانال زایمان) برود. افتادگی رحم بیشتر بر افرادی که یائسه شده اند و یک یا چند زایمان طبیعی (واژینال) داشته اند تأثیر می گذارد.
علائم افتادگی رحم
افتادگی خفیف رحم بعد از زایمان طبیعی است و معمولا علائم خاصی ندارد. اما در موارد افتادگی متوسط تا شدید رحم علائم زیر ممکن است دیده شود:
- مشاهده یا احساس وجود بافتی که از واژن بیرون زده باشد
- احساس سنگینی یا کشش در ناحیه لگن
- احساس عدم تخلیه کامل مثانه هنگام ادرار
- نشت ادرار یا بی اختیاری
- مشکل در دفع مدفوع به طوری که نیاز باشد برای کمک به تخلیه با انگشت به واژن فشار وارد شود
- احساس نشستن روی یک جسم کوچک و گرد
- حس ساییدگی بافت واژن به لباس
- تجربه فشار یا ناراحتی در ناحیه لگن یا کمر
- مشکلات جنسی مانند حس شل شدن بافت های واژن
- خونریزی و افزایش ترشحات
در صورت مشاهده هر کدام از عوامل بالا هر چه زودتر با پزشک متخصص زنان مراجعه کرده و درمان را شروع کنید.
انواع افتادگی رحم
افتادگی مثانه می تواند به دو شکل ناقص یا کامل رخ دهد. افتادگی ناقص زمانی است که رحم فقط تا حدی کمی وارد واژن می شود. اما در افتادگی کامل رحم به قدری پایین می آید که بخشی از آن از دهانه واژن بیرون زده و قابل مشاهده است.
مراحل افتادگی رحم
پزشکان افتادگی رحم را بر اساس میزان ورود رحم به داخل واژن به 4 درجه طبقه بندی می کنند:
- درجه 1: رحم به قسمت فوقانی واژن وارد می شود.
- درجه 2: رحم به قسمت پایین واژن وارد می شود.
- درجه 3: رحم از واژن بیرون می زند.
- درجه 4: کل بافت رحم از واژن خارج می شود.
بیشتر بخوانید: فیبروم رحم چیست و چگونه درمان می شود؟
عوارض افتادگی رحم
افتادگی رحم معمولاً همراه با افتادگی سایر اندام های لگنی اتفاق می افتد. این افتادگی ها می توانند شامل موارد زیر باشند:
افتادگی جلویی (افتادگی مثانه)
در این حالت، بافت های نگهدارنده بین مثانه و بالای واژن ضعیف می شوند و باعث می شود مثانه به سمت واژن بیرون زدگی پیدا کند. به این وضعیت سیستوسل یا افتادگی مثانه می گویند.
افتادگی پشتی واژن (افتادگی رکتوم)
ضعیف شدن بافت های نگهدارنده بین روده بزرگ (رکتوم) و کف واژن باعث می شود که رکتوم به سمت واژن برآمدگی پیدا کند که می تواند باعث مشکل در دفع مدفوع شود. به این حالت رکتوسل نیز می گویند.
بیشتر بخوانید: تخمدان پلی کیستیک + علل و روش های درمان
9 علت افتادگی رحم
افتادگی رحم از ضعیف شدن عضلات لگن و بافت های حمایتی ناشی می شود و دلایل این ضعیف شدن عبارتند از:
- یبوست: فشار ناشی از دفع سخت می تواند عضلات کف لگن را تضعیف کرده و منجر به افتادگی رحم شود.
- بلند کردن اشیای سنگین: بلند کردن وزن زیاد به طور مداوم می تواند فشار روی عضلات لگن وارد کرده و باعث افتادگی رحم گردد.
- سرفه مزمن: سرفه های طولانی مدت و مداوم می تواند باعث افزایش فشار بر عضلات لگن و افتادگی رحم شود.
- افزایش وزن: وزن اضافی بدن فشار بیشتری به کف لگن وارد می کند و خطر افتادگی رحم را افزایش می دهد.
- عدم انجام تمرینات لگنی: نداشتن تمرینات تقویتی لگن باعث ضعف عضلات حمایتی رحم و افتادگی آن می شود.
- کاهش استروژن در دوران یائسگی: کاهش هورمون استروژن باعث ضعیف شدن عضلات و بافت های نگه دارنده رحم می شود.
- به دنیا آوردن نوزاد بزرگ و زایمان واژینال: زایمان های سخت یا داشتن نوزاد بزرگ می تواند به عضلات و بافت های لگنی آسیب رسانده و باعث افتادگی شود.
- بالا بودن سن مادر در اولین زایمان: اولین زایمان در سنین بالا ممکن است باعث افزایش احتمال آسیب به بافت های لگنی شود.
- آسیب شدید به لگن: صدمات فیزیکی به ناحیه لگن می توانند ساختارهای حمایتی رحم را تضعیف و افتادگی ایجاد کنند.
با رعایت کردن موارد بالا که علل افتادگی رحم هستند از ابتلا به افتادگی رحم جلوگیری کنید.
انواع روش های درمان افتادگی رحم
به عنوان یک متخصص زنان، انواع روش های درمان افتادگی رحم به شرح زیر است:
درمان افتادگی رحم بدون جراحی
این روش ها مناسب افرادی است که افتادگی رحم آنها خفیف تا متوسط است و هنوز به مرحله ای نرسیده که نیاز به جراحی باشد. در این نوع درمان، تلاش بر این است که با تغییراتی در سبک زندگی و انجام تمرینات، وضعیت رحم بهبود یابد.
تمرینات کگل یکی از موثرترین روش های درمانی برای تقویت عضلات کف لگن و بهبود افتادگی رحم هستند. این تمرینات، عضلات لگنی را تقویت می کنند و در صورت انجام صحیح و منظم می توانند علائم افتادگی رحم را کاهش داده و حتی آن را بهبود بخشند. این تمرینات باید به صورت روزانه انجام شود و نیازمند صبر و تداوم است تا نتایج مطلوبی حاصل شود.
روش انجام:
ماهیچه های کف لگن را مانند زمانی که بخواهید ادرار خود را نگه دارید، منقبض کرده و ۵ ثانیه نگه دارید. سپس ۵ ثانیه ماهیچه ها را آزاد کرده و دوباره تکرار کنید. این حرکت را هر روز در ۳ ست و هر ست ۱۰ بار انجام دهید. به مرور زمان، مدت زمان انقباض را افزایش دهید تا جایی که بتوانید ماهیچه ها را برای ۱۰ ثانیه نگه دارید.
درمان افتادگی رحم با جراحی
در مواردی که افتادگی رحم شدید است یا درمان های غیرجراحی کارآمد نیستند، جراحی به عنوان راه حل قطعی مطرح می شود. روش های مختلف جراحی وجود دارد که بسته به میزان افتادگی و شرایط هر فرد متفاوت است. جراحی ها می توانند شامل اصلاح و تقویت عضلات و بافت های حمایت کننده رحم یا حتی برداشتن رحم (هیسترکتومی) باشند. برای تصمیم گیری در مورد جراحی، باید با پزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین گزینه را انتخاب کنید.
درمان افتادگی رحم با داروی گیاهی
استفاده از داروهای گیاهی به عنوان یک روش درمان طبیعی و مکمل مطرح است. برخی از گیاهان دارویی می توانند به تقویت عضلات لگن و بهبود علائم افتادگی رحم کمک کنند. این درمان ها معمولا به عنوان یک مکمل برای روش های دیگر به کار می روند و نمی توانند جایگزین درمان های جراحی یا تمرینات لگنی شوند. همچنین باید توجه داشت که مصرف داروهای گیاهی باید تحت نظر پزشک صورت گیرد تا از تاثیرات احتمالی منفی آن ها جلوگیری شود.
سوالات متداول افتادگی رحم
در بخش زیر پر تکرارترین سوالات درباره افتادگی رحم را آورده ایم تا شاید بتواند پاسخی به سوال های ذهن شما درباره این مسئه و بیماری باشد.
آیا افتادگی رحم خطرناک است؟
افتادگی رحم معمولاً خطر جانی ندارد، اما می تواند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد و علائمی مانند درد، ناراحتی و مشکلات ادراری ایجاد کند.
آیا افتادگی رحم باعث نازایی می شود؟
افتادگی رحم به طور مستقیم باعث نازایی نمی شود، اما در برخی موارد ممکن است بر توانایی بارداری تأثیر بگذارد و نیاز به درمان داشته باشد.
آیا افتادگی رحم در بارداری رخ می دهد؟
افتادگی رحم ممکن است در بارداری رخ دهد، به خصوص اگر قبل از بارداری عضلات لگن ضعیف باشند، اما وقوع آن در بارداری شایع نیست و نیاز به پیگیری پزشکی دارد.